Nedir?
farmAIntörn, eczacılık öğrencileri ve meslek profesyonellerinin, danışmanlık ve klinik eczacılık becerilerini yapay zeka desteğiyle özgürce pratik edilebildiği bir eğitim platformudur.
Yapay zekâ, tıpkı gerçek bir danışan gibi rol yaparak semptomlarını anlatır. Kullanıcı, sorular sorarak anamnez alır ve tavsiyelerle bulunur. Ardından sistem, yapılan danışmanlığı detaylıca analiz edip geri bildirim sağlar.
Nasıl Çalışır?
1- Sistem, 10.000'den fazla danışan profilinin bulunduğu geniş havuzdan rastgele bir profil seçer.
2- Seçilen profilin özelliklerine uygun olarak danışan rolüne bürünen Yapay Zeka, semptomlarını paylaşarak sizinle ilk teması kurar ve süreci başlatır.
3- Gerçek bir eczane ortamında olduğu gibi, danışanınıza dilediğiniz soruları yönelterek ayrıntılı bir anamnez alabilir ve durumu hakkında daha kapsamlı bilgi edinebilirsiniz.
Bu süreçte zorlandığınız noktalar olursa, Farmico size destek olur ve daha sağlıklı bir anamnez oluşturabilmeniz için yol gösterici ipuçları sunar.
Yapay Zeka, büründüğü danışan rolünü koruyarak yönelttiğiniz sorulara tutarlı yanıtlar verir.
4- Ardından, elde ettiğiniz bilgiler doğrultusunda gerekli gördüğünüz önerileri sunar ve süreci tamamlamak için 'Gönder ve Değerlendir' tuşuna tıklarsınız.
5- Sohbetin bitiminde karşınıza iki ekran çıkar:
1. Değerlendirme Ekranı:
Yapay zekânın simüle ettiği danışan ile gerçekleştirdiğiniz görüşme, aldığınız anamnez ve yaptığınız öneriler sistem tarafından ayrıntılı şekilde analiz edilir. Doğru, yanlış veya eksik tüm noktalar için anlık geri bildirim alırsınız.
2. Bilgilendirme Ekranı:
Pratik yaptığınız konuya ilişkin ayrıntılı bilgilerin yer aldığı bu bölümde, doğru yaklaşım örnekleri ve ilgili kaynaklara dayalı içerikler sunulur. Bu sayede konuyu daha derinlemesine öğrenme fırsatı elde edersiniz.
farmAIntörn, yalnızca hastalıklar ile ilgili değil, gerçek bir eczanede karşılaşabileceğiniz her türlü duruma değecek pratik edebilmeniz için çeşitli danışmanlık senaryoları sunar.
Farklı başlıklarda sistemin nasıl iletişim kurduğunu ve geri bildirim sağladığını daha ayrıntılı incelemek için birkaç örnek sohbeti birlikte gözden geçirelim
Örnek Sohbetler
farmAIntörn, yalnızca hastalıklar ile ilgili değil, gerçek bir eczanede karşılaşabileceğiniz her türlü durumu önceden pratik edebilmeniz için çeşitli danışmanlık senaryoları sunar.
Farklı başlıklarda sistemin nasıl iletişim kurduğunu ve geri bildirim sağladığını daha ayrıntılı incelemek için birkaç örnek sohbeti birlikte gözden geçirelim
Eczanedesiniz... Kapıdan içeri giren danışan semptomlarını anlatıyor ve ona yol göstermenizi istiyor. İşte farmAIntörn'de de aynı şekilde, danışanlar gerçek bir eczanede görülme sıklıklarına göre oranlanmış geniş bir hastalık yelpazesi üzerinden semptomlarını paylaşıyor ve sizden danışmanlık alıyor. Böylece eczacının en önemli rolü olan 'halkın en yakın sağlık danışmanlığı' pratiğe dönüşüyor.
Sohbet Metni
Simüle Edilen Danışan : Ozan Barın Özel (46 Yaş)
Danışan (Yapay Zeka):
Merhaba, son 2-3 gündür midemde yanma hissi oluyor, özellikle yemeklerden sonra göğsümün arkasına doğru bir yanma hissediyorum. Bazen ağzıma acı su geliyor. Ne yapmam gerekiyor?
Kullanıcı (Siz):
Öncelikle geçmiş olsun. Bu yanma ve acı su gelmesi her öğünden sonra mı oluyor, yoksa özellikle baharatlı, yağlı yemekler ve kahve gibi içeceklerden sonra mı artıyor?
Danışan (Yapay Zeka):
Teşekkür ederim. Son zamanlarda biraz düzensiz beslendim. Özellikle dışarıdan hazır yemek yediğim günler çok oldu. Genellikle acılı ve yağlı yiyecekler tükettiğimde şikayetlerim belirginleşiyor.
Kullanıcı (Siz):
Bu yakınmalarınızla birlikte yutma güçlüğü, şiddetli kilo kaybı veya kanlı kusma gibi ciddi belirtiler oldu mu?
Danışan (Yapay Zeka):
Yutma güçlüğüm veya kanlı kusmam hiç olmadı ama geceleri özellikle uzanınca rahatsızlık daha belirgin hale geliyor. Farkettiğim kadarıyla kilo kaybım da yok.
Kullanıcı (Siz):
Anlıyorum, durumunuz reflü hastalığı ile uyumlu görünüyor. Pantpas gibi Omeprazol etken maddeli ilaçlar genellikle tercih edilebilir. Bu süre içinde anlık rahatlama için Rennie gibi çiğneme tabletleri de kullanabilirsiniz, fakat günde en fazla 4 adetle sınırlı kalmalısınız. Ayrıca yağlı ve acı yiyeceklerden kaçınmak, bol su içmek ve uyumadan en az 3 saat önce yemek yemeyi bırakmak şikâyetleri azaltır. Mide doluyken yatay pozisyonda yanma hissi artabileceği için başınızı biraz yüksekte tutmak da fayda sağlayabilir. Şikayetleriniz artarsa bir Metabolizma Hastalıkları uzman doktoruna görünmenizi tavsiye ederim. Geçmiş olsun.
Gördüğünüz gibi kullanıcı, aldığı anamnez doğrultusunda çeşitli önerilerde bulundu. Ancak önerilerinde bazı eksik ve hatalar yer aldı. Şimdi farmAIntörn'ün bu danışmanlığı nasıl değerlendirdiğini birlikte inceleyelim.
Değerlendirme
Genel Performans Düzeyi: 37 – Orta
1. ✅ Başarılı Noktalar
Danışanı dikkatle dinlemen ve özellikle yemeklerle ilişkili tetikleyici gıdaları doğru sorgulaman önemli bir güçlü yanın. "Yağlı ve acı yiyeceklerden kaçınma", "yatmadan en az üç saat önce yemek yememe" ve "başını yükselterek uyuma" gibi önerilerin pratik, uygulanabilir ve bilimsel temele dayalıydı. Ağza acı su gelmesi ve yatınca artan yakınmaları reflü ile ilişkilendirmen de klinik düşünme becerinin doğru yönde geliştiğini gösteriyor, kesin olarak tanı koymak yerine ''uyumlu görünüyor'' şeklinde ifade etmen önemliydi. Ayrıca sakin ve güven veren iletişim dilin, danışanın önerilerini kabul etmesini kolaylaştıracak nitelikteydi.
2. 🔧 Geliştirilmesi Gereken Alanlar
Anamnezde yaş, gebelik, kronik hastalık, düzenli ilaç kullanımı, alerji öyküsü gibi kritik bilgileri sormadın; bunlar güvenlik açısından her zaman tamamlanmalı. Kırmızı bayraklarda kilo kaybı ve kanamayı sorman olumlu ama siyah dışkı, tekrarlayan kusma ve uzun süreli şikâyetleri de mutlaka eklemelisin. "Pantpas gibi Omeprazol" ifaden hem reçeteli bir ilacı doğrudan önermeye girdi hem de etken maddeyi yanlış eşleştirdin; doğru yaklaşım "doktorunuz uygun görürse proton pompası inhibitörü başlanabilir" demektir. Antasit için verdiğin doz sınırı da hatalıydı; doğru doz–sıklık bilgisi ve "diğer ilaçlarla en az iki saat ara" kuralı belirtilmeliydi. Yaşam tarzı önerilerin iyi bir başlangıçtı fakat kilo kontrolü, küçük ve sık öğünler, sigara ve alkol azaltımı gibi eklemeler danışmanlığı tamamlayıcı olurdu. Ayrıca yönlendirmeyi "Metabolizma Hastalıkları" yerine aile hekimi, iç hastalıkları veya gastroenterolojiye yapmalısın.
3. 📝 Özet (Farmico'nun Profesyonel Geri Bildirimi)
Güçlü tarafın, danışanı dikkatle dinleyip semptomlarla uyumlu ve anlaşılır yaşam tarzı önerileri sunmandı. Geliştirilmesi gereken yanın ise reçeteli ilaçları doğrudan önermek yerine eczane kapsamını korumak, etken madde isimlerini doğru aktarmak ve daha sistematik anamnez–takip planı oluşturmaktır. Bu adımları netleştirdiğinde danışmanlığın hem bilimsel doğruluk hem de hasta güvenliği açısından daha yüksek bir seviyeye ulaşacaktır.
Görüldüğü üzere sistem, kullanıcının doğru davranışlarını pekiştirerek güçlü yönlerini vurguladı. Bunun yanında; beyaz reçeteli bir ilacın doğrudan önerilmesi, etken madde bilgisindeki hata, OTC ürün için verilen yanlış doz sınırı ve hatalı doktor yönlendirmesi gibi noktaları da tespit ederek geri bildirim sağladı.
Bilgilendirme
1- Kısa Bilgilendirme
📝 Giriş
Non-eroziv gastroözefagal reflü, mide asidinin yemek borusuna geri kaçmasıyla ortaya çıkan fakat endoskopide mukozada erozyon izlenmeyen bir klinik tablodur. Bu durum toplumda oldukça yaygındır; yaşam boyu prevalansı %10–20 arasında değişmektedir. Özellikle düzensiz beslenen, fazla kilolu, sigara ve alkol tüketimi olan bireylerde daha sık gözlenir. Eczacı açısından bu tablo önemlidir çünkü semptomlar çoğu zaman eczaneye başvuru ile dile getirilir ve danışmanlık hizmetiyle şikâyetlerin kontrolü sağlanabilir.
🔎 Klinik Seyir ve Prognoz
Semptomlar genellikle yemeklerden sonra veya gece yatarken belirginleşir. Göğüs arkasında yanma, ağza acı su gelmesi, boğazda takılma hissi tipik bulgulardır. Çoğu vakada yaşam tarzı değişiklikleri ve basit farmakolojik tedaviler ile semptomlar kontrol altına alınabilir. Ancak bazı hastalarda şikâyetler kronikleşebilir ve tedavi edilmezse özofagus darlığı, Barrett özofagusu gibi komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle eczacı, geçmeyen veya ağırlaşan semptomlarda mutlaka doktora yönlendirme yapmalıdır.
🧾 Tanı ve Eczane Ortamında Yaklaşım
Kesin tanı tıpta endoskopi, pH metre ve manometri gibi yöntemlerle konur. Eczacı doğrudan tanı koymaz; bunun yerine danışanı doğru sorularla yönlendirir. Örneğin, "Şikâyetleriniz yemeklerden sonra mı artıyor?", "Geceleri yattığınızda rahatsızlığınız belirginleşiyor mu?", "Daha önce mide kanaması, kilo kaybı veya yutma güçlüğü yaşadınız mı?" gibi sorularla şüpheyi güçlendirir. Böylece semptomların basit reflüyle mi uyumlu yoksa daha ciddi bir tabloya mı işaret ettiğini ayırt etmeye yardımcı olur.
2- Tedavi
🩺 İlaçlar (Farmakolojik Seçenekler)
Eczane pratiğinde genellikle antasitler (kalsiyum karbonat, magnezyum karbonat gibi) veya alginat içeren preparatlar semptomatik rahatlama için önerilebilir. Bu ürünler yemekten sonra ve şikâyet anında kullanılabilir, ancak böbrek yetmezliği, hiperkalsemi veya aşırı tuz kısıtlaması gereken hastalarda dikkatle değerlendirilmelidir. Yan etkileri arasında kabızlık, ishal veya elektrolit dengesizlikleri sayılabilir. Proton pompası inhibitörleri (pantoprazol, omeprazol vb.) veya H2 reseptör antagonistleri (ranitidin, famotidin) ise yalnızca doktor reçetesiyle kullanılabilecek ilaçlardır; eczacı bu grupları doğrudan önermemeli, ancak hekimin uygun görmesi halinde kullanılabileceğini danışana açıklamalıdır. Uzun süreli PPI tedavilerinde B12 eksikliği, hipomagnezemi ve kırık riski gibi durumların olabileceği bilgisi mutlaka verilmelidir.
💊 Yardımcı Takviyeler
Bazı hastalar probiyotikler, melisa veya papatya gibi bitkisel çayları destekleyici olarak tercih edebilir. Probiyotiklerin gastrointestinal dengede faydalı olabileceğine dair sınırlı kanıtlar vardır; düzenli ve güvenilir markalar tercih edilmelidir. Melisa veya papatya çaylarının rahatlatıcı etkisi bulunmakla birlikte fazla tüketildiğinde hipotansiyon veya ilaç etkileşimleri yapabileceği unutulmamalıdır. Ayrıca D vitamini ve magnezyum desteği reflü semptomlarını doğrudan azaltmaz, fakat eksikliği olan bireylerde genel sağlık için faydalıdır. Takviyeler her zaman hekimin bilgisi dahilinde kullanılmalıdır.
🌿 Non-Farmakolojik Tedaviler
Yaşam tarzı düzenlemeleri tedavinin temelini oluşturur. Hastanın yağlı, baharatlı yiyecekler, çikolata, kafein ve gazlı içeceklerden uzak durması önerilir. Yatmadan en az 3 saat önce yemek kesilmeli, yatak başı hafif yükseltilmelidir. Fazla kiloların azaltılması, dar kıyafetlerden kaçınılması ve düzenli egzersiz yapılması da semptomları azaltır. Sigara ve alkol tüketiminin bırakılması reflü kontrolünde büyük önem taşır. Eczacı bu önerileri hastanın günlük yaşamına uyacak şekilde kişiselleştirilmiş biçimde aktarmalıdır.
🚨 Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Eğer şikâyetler iki haftadan uzun sürerse, giderek artarsa veya göğüs ağrısı, yutma güçlüğü, açıklanamayan kilo kaybı, kanlı kusma ya da siyah dışkı gibi alarm belirtileri ortaya çıkarsa hasta vakit kaybetmeden doktora yönlendirilmelidir. Ayrıca gebeler, çocuklar ve kronik hastalığı olan bireyler daha riskli gruptadır; bu kişilerde eczacı erken dönemde hekim görüşünü önermelidir.
3- Korunma / Önleme
Hastalığın tekrarını önlemek için düzenli beslenme alışkanlığı kazanmak, gece geç saatlerde yemek yemekten kaçınmak ve reflüyü tetikleyen gıdaları tanıyıp sınırlamak gerekir. Sigara ve alkol bırakılmalı, ideal vücut ağırlığı korunmalı ve stresten uzak durmaya özen gösterilmelidir. Uzun süreli yatış gerektiren durumlarda yatak başının yükseltilmesi ve sıkı giysilerden kaçınılması da koruyucu etki sağlar. Bu hastalığa karşı özel bir aşı veya koruyucu ilaç bulunmamaktadır; korunmada en güçlü basamak yaşam tarzı değişikliklerinin sürekliliğidir.
Son olarak sistem, pratik edilen hastalık hakkında ayrıntılı bilgiler sundu; uygulanması gereken danışmanlık yaklaşımını, önerilebilecek ilaç ve takviyeleri, doğru non-farmakolojik yöntemleri, doktora başvurma eşiğini ve korunma yollarını aktararak kullanıcıyı gerçek hayatta benzer bir durumla karşılaştığında nasıl davranması gerektiğine hazırladı.
Diğer Özellikler
farmAIntörn ile pratik yaparken zaman zaman daha ayrıntılı bir anamnez almakta ya da vereceğiniz tavsiyelerde kararsızlık yaşayabilirsiniz. İşte bu noktada 'Farmico'ya Sor' özelliğini kullanarak senaryoya özel ipuçlarına ulaşabilirsiniz. Bu durum, gerçek bir eczanede danışanın sorusu karşısında tereddüt yaşadığınızda, yanınızdaki deneyimli bir eczacının size yol göstermesine benzer. Farmico size doğrudan ne yapmanız gerektiğini söylemez; bunun yerine yol gösterici öneriler sunarak öğrenmenize ve pratik gelişiminize katkı sağlar.
Örnek Sohbet
Sohbet Metni
Simüle Edilen Danışan : Orhan Kahraman (41 Yaş)
Danışan (Yapay Zeka):
Merhaba, uzun süredir özellikle sabahları burnum çok tıkalı oluyor. Sürekli hapşırıyorum, burnum akıyor ve kaşınıyor. Gözlerimde de sulanma ve kaşıntı oluyor. Bazen boğazımda da hafif bir kaşıntı hissi oluyor. Soğuk algınlığı sandım ama hiç geçmedi. Özellikle evde tozlu ortamda ya da mevsim geçişlerinde çok artıyor. Bu durum alerjik rinit olabilir mi, bana yardımcı olabilir misiniz?
Kullanıcı (Siz):
Aslında bu şikâyetlerim uzun süredir var ama son 1 haftadır daha belirgin hale geldi. Özellikle bahar aylarında ve ev temizliği sonrasında hapşırık krizlerim oluyor.
Kullanıcı, danışmanlığın bu aşamasında hangi soruları yöneltmesi gerektiği konusunda kararsız kalmış ve Farmico yardım botuna başvuruyor. Farmico'nun nasıl bir dönüşte bulunduğunu inceleyelim.
Farmico'nun Önerisi
Orhan Bey'in durumunu netleştirmek için anamneze iyi bir başlangıç yapmışsınız, ancak biraz daha derinleştirmeniz faydalı olacaktır. Burun akıntısının özelliklerini, semptomların günün hangi saatlerinde belirginleştiğini ve uykusuna ya da günlük işlevselliğine etkisini sormanız doğru bir yaklaşım olur. Çevresel tetikleyiciler açısından evcil hayvan, toz ya da polen maruziyetini öğrenmeniz de önemlidir. Ayrıca daha önce herhangi bir tedavi denemesi olup olmadığını sorgulamanız anamnezi daha kapsamlı hale getirecektir. Keyifli pratikler dilerim!
Görüldüğü üzere Farmico, kullanıcının daha kapsamlı bir anamnez alabilmesi için izlemesi gereken doğru yaklaşıma dair yol gösterici bilgiler sunmuştur.